Bị xe máy lấn làn, tài xế ô tô tạt đầu gây tai nạn... rồi bỏ chạy
Môi trường học tập ngày càng rộng mở, đa dạng với sự đầu tư chỉn chu về cơ sở vật chất, cơ hội cho sinh viên thực tập ở các bệnh viện lớn, và tiếp cận khám chữa lâm sàng từ rất sớm trong chương trình đào tạo,… đã định hình chất lượng đào tạo 2 ngành:- Bác sĩ Đa khoa, và- Bác sĩ Răng-Hàm-Mặttạo niềm tin lớn để các thí sinh lựa chọn học tập tại ĐH Duy Tân ngay trong năm 2025 này.ĐH Duy Tân đang đào tạo các ngành:- Y Khoa: với chuyên ngành Bác sĩ Đa khoa, và- Răng-Hàm-Mặt: với chuyên ngành Bác sĩ Răng-Hàm-Mặt.Chương trình đào tạo của các ngành học này tại DTU được xây dựng qua quá trình hợp tác lâu năm và bền vững với nhiều trường Y lớn tại Mỹ như: - ĐH Pittsburgh (UPitt): xếp thứ 7 trong Top 15 trường có nghiên cứu y khoa hàng đầu của Mỹ (theo bảng xếp hạng của Viện Sức khỏe Mỹ - NIH),- ĐH Illinois ở Chicago (UIC): trường có hệ thống chương trình đào tạo Y-Dược quy mô nhất nước Mỹ (về mặt số lượng sinh viên và ngành học),- ĐH Y khoa Duke - NUS (Singapore),- ĐH Ben Gurion (Israel),- ĐH Burapha, ĐH Khon Kaen, và ĐH Mahidol (Thái Lan),- ĐH Quốc gia Chungbuk, ĐH Dong-A, ĐH Yeungnam (Hàn Quốc),- … Sinh viên theo học ngành Bác sĩ Đa khoa và Bác sĩ Răng-Hàm-Mặt ở DTU được học tập trong cùng hệ thống trang thiết bị hiện đại phục vụ tối đa cho hoạt động giảng dạy và thực hành ở riêng một Khu nhà F tại cơ sở 120 Hoàng Minh Thảo, TP.Đà Nẵng, cụ thể: - Sinh viên chuyên ngành Bác sĩ Đa khoa học cùng 19 phòng thực tập tình huống, 7 phòng điều khiển, 2 phòng "debriefing" với trị giá đầu tư lên đến hơn 3 triệu đôla Mỹ, được quy hoạch riêng trong cả khu Nhà F để đảm bảo mọi diễn biến của một ca khám/điều trị bệnh được mô phỏng y như trong thực tế. Sinh viên sẽ được thực hành trên mô hình bệnh nhân với "3 anh em nhà Sim": SimMan 3G, SimMan Essential, và SimBaby bên cạnh khoảng hơn 300 mô hình giải phẫu, mô phỏng thực hành, hay thăm khám khác,…- Sinh viên chuyên ngành Bác sĩ Răng-Hàm-Mặt học cùng hệ thống ghế nha khoa "nhập ngoại" được lắp đặt với mỗi ghế có đủ các hệ điện, nước, khí và các bộ tay khoan,… bên cạnh phòng lab X-quang, đóng khuôn/sáp nhuộm, và 20 bộ mô phỏng thực hành nha khoa để sinh viên luôn có thể rèn nghề.Quá trình thực hành của sinh viên ở ĐH Duy Tân được các bác sĩ "thẩm định" ngay tại các bệnh viện lớn trong suốt quá trình đào tạo lâm sàng "cầm tay chỉ việc" trên tinh thần đào tạo ra những bác sĩ có tâm và tài cho xã hội, cụ thể ở các bệnh viện như: - Bệnh viện Trung ương (TW) Huế,- Bệnh viện Đà Nẵng,- Bệnh viện Phụ sản Nhi Đà Nẵng,- Bệnh viện Quân Y 17,- Bệnh viện Ung bướu Đà Nẵng,- Bệnh viện Da liễu Đà Nẵng,- Bệnh viện Phổi Đà Nẵng,- Bệnh viện Tâm thần Đà Nẵng,- …Thực tế từ quá trình giảng dạy và đào tạo Y khoa ở ĐH Duy Tân đã tạo nền tảng để lĩnh vực Khoa học Sức khỏe của Nhà trường được nhiều bảng xếp hạng uy tín thế giới xếp hạng ở vị trí cao, tiêu biểu là:- Top 401-500 Thế giới theo xếp hạng World University Rankings by subject (THE) 2025, - Top 451-500 Thế giới theo xếp hạng QS World Rankings by Subjects 2025.Đây là một trong những cơ sở quan trọng đảm bảo để các thí sinh có thể yên tâm lựa chọn theo học khối ngành Y-Dược tại ĐH Duy Tân trong mùa tuyển sinh 2025 này."Ứng dụng 3D Giải phẫu Người trong Y học" do Trung tâm Mô hình hóa & Mô phỏng (CVS), ĐH Duy Tân phát triển từ 2016 đã và đang phát huy tối đa trong hoạt đào tạo khối ngành Khoa học Sức khỏe tại trường. Ứng dụng 3D này mô phỏng chi tiết toàn bộ các hệ cơ quan và bộ phận trong cơ thể người, bao gồm gần 4.000 chi tiết giải phẫu phức tạp của đầy đủ các hệ xương, hệ cơ, hệ tuần hoàn, hệ thần kinh, hệ tim mạch,... Ứng dụng này hoạt động trên nhiều nền tảng phần cứng và hệ điều hành khác nhau, hỗ trợ tương tác cả trong môi trường 3D VR/AR (Thực tế Ảo và Thực tế Ảo Tăng cường). Sản phẩm đã đoạt giải Nhất Nhân tài Đất Việt 2017 và đã góp phần giảm thiểu nhiều giờ thực hành trên xác người cũng như tạo điều kiện cho sinh viên các ngành Y tế có thể tự học, tự nghiên cứu. Sản phẩm hiện đang được sử dụng tại Trường ĐH Y Huế và Trường Y-Dược (CMP), ĐH Duy Tân.Một sản phẩm khác là "Mô hình Khâu Vết thương DTU SimSkin" do chính sinh viên Khoa Răng-Hàm-Mặt của ĐH Duy Tân thực hiện đã góp phần tối ưu hóa hoạt động đào tạo khi tại Việt Nam chưa có nhiều sản phẩm nội địa tương tự có chất lượng tốt với giá cả cạnh tranh. Mô hình có nhiều đặc tính tốt như: đảm bảo hình thái, cấu trúc giải phẫu giống thật, độ đàn hồi, khả năng chịu lực kéo và độ bền rất cao.Từ các lab nghiên cứu DTU, nhiều sản phẩm y tế đã đạt các giải thưởng lớn và/hoặc được thương mại hóa, cụ thể:- Ứng dụng 3D Giải phẫu Người trong Y học: được trao giải Nhất Giải thưởng Nhân tài Đất Việt năm 2017, danh hiệu Sao Khuê năm 2018, và giải Bạc tại ASEAN ICT Awards 2018.- Sản phẩm eCPR: Máy hỗ trợ kỹ năng hồi sinh tim phổi đạt Danh hiệu Sao Khuê 2020, được cấp Bằng Sáng chế và đã được được thương mại hóa với Công ty WellBeing.- Máy thở dtu-VENT: với đầy đủ các chức năng của một máy thở y tế chuyên nghiệp, đáp ứng các thông số cấp cứu và điều trị bệnh nhân COVID-19 hay các bệnh đường hô hấp khác.- Máy AED-302 Trainer: huấn luyện kỹ năng sốc tim, hồi sức tim phổi và đã bắt đầu được tiến hành thương mại hóa sản phẩm cùng với Công ty WellBeing.- Sản phẩm Chân giả Chủ động Flexi Legs: đạt giải Á quân 2 trong cuộc thi Thiết kế cho Người Tàn tật (Accessibility Design Competition - ADC) 2023 và giải Nhất ASEAN Green Entrepreneurship Hackathon 2024, đã đăng ký bản quyền sáng chế riêng.- Hệ Sinh thái Y khoa Online: đạt giải Nhất Thanh niên Kiến tạo 2021, giải Nhất và có Sức ảnh hưởng Lớn nhất tại giải thưởng Sao Kim 2021, giải Nhất Thử thách Sáng tạo Xã hội VSIC 2021, Bằng khen của Trung ương Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam, giải Engaged Scholar 2021 của VNES - Mạng lưới học giả kết nối cộng đồng Việt Nam,…- Mô hình Khâu Vết thương DTU SimSkin: đạt giải Nhì Hội thi Nghiên cứu Khoa học SMILE CODE,- …Trong những năm gần đây, ĐH Duy Tân liên tục thu hút được nhiều tổ chức và chuyên gia trong lĩnh vực Y khoa trên thế giới về giao lưu, cộng tác hay làm việc. Đơn cử như ở ngành Răng-Hàm-Mặt, gần đây, trong chương trình đào tạo về "Cấy ghép Implant Nha khoa All-on-X & GBR" do Công ty Dentium kết hợp cùng ĐH Harvard và ĐH Duy Tân tổ chức từ ngày 19 - 20/10/2024, 4 giảng viên đến từ ĐH Harvard, Hoa Kỳ đã trực tiếp đứng lớp giảng dạy, cung cấp kiến thức về phương pháp cấy ghép nha khoa tiên tiến hiện nay. 4 Phó Giáo sư, Tiến sĩ/Thạc sĩ, Bác sĩ của ĐH Harvard đã đến giảng dạy là:• PGS.TS.BS. David M. Kim - Giám đốc Chương trình đào tạo Nha chu Sau Đại học, Trường Nha khoa, ĐH Harvard kiêm Thành viên Hội đồng Nha chu Hoa Kỳ;• PGS.TS.BS. Wahn Khang - Phó Giáo sư về Thực hành Lâm sàng của Trường Nha khoa, ĐH Harvard kiêm Thành viên Hội đồng Nha chu Hoa Kỳ;• GSDB.TS.BS. Jerry Lin - Giảng viên Trường Nha khoa, ĐH Harvard kiêm Thành viên Hội đồng Nha chu Hoa Kỳ, Chủ tịch Học viện Cấy ghép Nha khoa (Đài Loan, Trung Quốc);• ThS.BS. Emilio Arguello - Giảng viên Trường Nha khoa, ĐH Harvard kiêm Thành viên Hội đồng Nha chu Hoa Kỳ.Hội nghị Khoa học Y Dược Duy Tân năm 2024 về "Y Dược Công nghệ cao trong Kỷ nguyên mới" cũng đã thu hút đông đảo các nhà khoa học, chuyên gia, cán bộ y tế, giảng viên,… trong và ngoài nước tham dự vào ngày 28/9/2024 tại Đà Nẵng. Hội nghị đi sâu vào việc chia sẻ và cập nhật những tiến bộ của Khoa học và Công nghệ trong lĩnh vực Y - Sinh - Dược, Răng-Hàm-Mặt, Điều dưỡng và Y tế Công cộng hướng tới nâng cao chất lượng điều trị, kiểm soát và quản lý sức khỏe bệnh nhân, nâng cao năng lực giảng dạy Y học trong Thời đại số.Giảng viên và sinh viên theo học ngành Bác sĩ Răng-Hàm-Mặt ở ĐH Duy Tân đã triển khai rất nhiều các chuyến đi khám chữa miễn phí răng miệng cho cộng đồng, từ Trường Mẫu giáo Cà Dy và Trường Mẫu giáo Liên xã Tà Bhing - Tà Pơơ đến Trường Tiểu học Xã Ba ở Quảng Nam đến cho các cán bộ, giảng viên DTU cùng con em trong gia đình hay trực tiếp các sinh viên Duy Tân.ĐH Duy Tân đã thực hiện miễn phí:- Khám và tư vấn tình trạng răng miệng cho 3.875 người,- Trám 3.033 răng sâu,- Lấy cao răng cho 1.492 người bệnh,- Bôi SDF cho 3.394 răng sữa sâu ở trẻ nhỏ,- Nhổ 232 răng,- Tặng 4.814 phần quà gồm kem, bàn chải đánh răng, xà phòng rửa tay, gạo, chăn màn, áo quần cho các hộ gia đình.Đây là những món quà vô giá được lan tỏa từ tinh thần vì cộng đồng của giảng viên và sinh viên các ngành Y của ĐH Duy Tân trong suốt quá trình giảng dạy và học tập tại Trường.Cô gái rời TP.HCM về quê xây dựng khu vườn xanh mướt, hoa nở quanh nhà...
NXB Phụ nữ VN hy vọng rằng ngoài việc chia sẻ về các đầu sách chống định kiến giới và khuôn mẫu giới, thì những kinh nghiệm về giới và bình đẳng giới được lồng ghép trong buổi tọa đàm sẽ giúp các em học sinh của trường có thể nhận ra các hủ tục, tập tục lạc hậu, các khuôn mẫu giới ở nơi mình đang sống. Từ đó, góp phần thay đổi cách nghĩ, cách làm cho đồng bào dân tộc miền núi. Mỗi em học sinh ở đây sẽ là một "thủ lĩnh của sự thay đổi" để thay đổi chính mình trong học tập, rèn luyện và giúp xây dựng quê hương ngày càng văn minh, giàu đẹp.
Tuyển sinh lớp 10: Sở GD-ĐT TP.HCM cung cấp thông tin chỉ tiêu, nguyện vọng ra sao?
Hãng AFP ngày 27.1 dẫn lời phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Mao Ninh cho rằng khó có khả năng virus SARS-CoV-2 xuất phát từ một phòng thí nghiệm.Bà Mao nói: "Kết luận rằng việc rò rỉ từ phòng thí nghiệm là cực kỳ khó xảy ra đã được nhóm chuyên gia Trung Quốc và Tổ chức Y tế thế giới đưa ra dựa, trên các chuyến thăm thực tế đến các phòng thí nghiệm có liên quan ở Vũ Hán (tỉnh Hồ Bắc, Trung Quốc)".Phát ngôn viên này khẳng định kết luận này "đã được cộng đồng quốc tế và cộng đồng khoa học công nhận rộng rãi".Tuần trước, Cơ quan Tình báo trung ương Mỹ (CIA) đưa ra bản đánh giá mới, trong đó các chuyên gia phân tích thiên về giả thuyết virus SARS-CoV-2 có nguồn gốc từ phòng thí nghiệm.Trong các năm qua, CIA cho biết chưa có đủ thông tin để kết luận đại dịch Covid-19 có nguồn gốc tự nhiên từ một chợ nông sản ở Vũ Hán (Trung Quốc), hay tình cờ bị rò rỉ từ một phòng thí nghiệm ở đó.Sự thay đổi mới nhất dựa trên "cơ quan báo cáo có sẵn", dù lý thuyết nào trong số đó cũng có thể xảy ra, một phát ngôn viên của CIA cho biết.Tháng trước, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) kêu gọi Trung Quốc cung cấp thêm dữ liệu để hiểu về nguồn gốc bệnh. Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Mao Ninh sau đó khẳng định nước này đã chia sẻ thông tin về Covid-19 mà "không hề giữ lại điều gì".Trong phát biểu ngày 27.1, phát ngôn viên này kêu gọi Mỹ "dừng chính trị hóa và lợi dụng vấn đề truy xuất nguồn gốc", đồng thời kêu gọi Mỹ "ngừng bôi nhọ và đổ lỗi cho các quốc gia khác, (và) nên phản hồi những lo ngại chính đáng của cộng đồng quốc tế càng sớm càng tốt".Tại Mỹ, Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa bệnh tật cho biết các dịch bệnh Covid-19, cúm A và virus hợp bào hô hấp (RSV) đều tăng kể từ tháng 11.2023.Trong tuần lễ từ 12-18.1, có khoảng 1/4 các ca xét nghiệm cúm A, 8,8% các ca xét nghiệm RSV và 6,2% các ca xét nghiệm Covid-19 có kết quả dương tính. Về norovirus, trong tuần lễ kết thúc ngày 4.1, gần 28% các xét nghiệm này có kết quả dương tính. Norovirus là virus đường ruột rất dễ lây nhiễm qua tiếp xúc trực tiếp hoặc gián tiếp với người bị bệnh, gây nôn mửa và tiêu chảy nghiêm trọng.
Ngày 20.1, Cơ quan CSĐT Công an Q.Hải Châu (TP.Đà Nẵng) tống đạt các quyết định khởi tố bị can, bắt tạm giam Phạm Ngọc Diệu Huyền (55 tuổi, ngụ phòng 501 nhà B2 chung cư Phước Lý, P.Hòa An, Q.Cẩm Lệ, TP.Đà Nẵng) về hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản.Cơ quan điều tra đồng thời thực hiện lệnh khám xét chỗ ở đối với nữ bị can này, thu giữ các tài liệu phục vụ mở rộng vụ án.Theo điều tra ban đầu, khoảng tháng 1.2022, thông qua các mối quan hệ ngoài xã hội, Huyền nắm được thông tin một số người dân có nhu cầu thuê căn hộ chung cư thuộc diện chính sách nhà ở xã hội nên nảy sinh ý định lừa đảo chiếm đoạt tài sản.Dù không có việc làm ổn định, nhưng Huyền vẫn "nổ" có nhiều mối quan hệ cá nhân với cán bộ nhà nước, nhất là những lãnh đạo cấp cao, có khả năng giải quyết, bố trí việc "chạy" thủ tục được thuê chung cư nhà ở xã hội trên địa bàn TP.Đà Nẵng.Để bị hại tin tưởng, Huyền tự dựng chuyện căn hộ 501 nhà B2 chung cư Phước Lý mà Huyền đang ở nhà do nhà nước cấp.Huyền tự đặt ra các chi phí xin thuê căn hộ chung cư nhà ở xã hội là 40 triệu đồng/căn, thời hạn giải quyết 6 tháng. Tin lời Huyền hướng dẫn cách làm hồ sơ, thủ tục, nhiều người đã đưa tiền nhờ Huyền giúp đỡ.Không chỉ nhận đăng ký thuê chung cư nhà ở xã hội từ những người này, Huyền còn nói các nạn nhân giới thiệu nhiều người thân, bạn bè.Thống kê ban đầu xác định, từ tháng 1.2022 đến tháng 1.2024, Phạm Ngọc Diệu Huyền đã lừa đảo 14 vụ, chiếm đoạt hơn 500 triệu đồng của nhiều nạn nhân.Đáng chú ý, dù số tiền mỗi bị hại chỉ vài chục triệu đồng, nhưng hầu hết đều có hoàn cảnh khó khăn, hộ nghèo, không có nơi ở ổn định, đã dành tiền tích cóp để đưa cho Huyền với hy vọng an cư.Cơ quan CSĐT Công an Q.Hải Châu đang tiếp tục mở rộng vụ án, đồng thời đề nghị các nạn nhân của Phạm Ngọc Diệu Huyền liên hệ Công an Q.Hải Châu (16 Phan Đình Phùng, Q.Hải Châu, gặp đại úy Đặng Nguyễn Phú - điều tra viên, điện thoại 0937.774.343) để được hỗ trợ.
Cơ hội tái cấu trúc kinh tế khu vực
Bà Trần Thị Quế Chi, Phó viện trưởng Viện nghiên cứu khoa học giáo dục và đào tạo (IES), cho biết như vậy tại Hội nghị sơ kết 5 năm triển khai các hoạt động giáo dục giới tính ERA của IES và Sở GD-ĐT TP.HCM diễn ra hôm nay, 3.1, tại TP.HCM.Sự kiện có sự tham gia của đại diện Sở GD-ĐT TP.HCM, đại diện các phòng GD-ĐT trên địa bàn TP.HCM, các trường mầm non, giáo viên tham gia giáo dục giới tính cho trẻ em và nhiều khách mời.Dẫn ra những ví dụ đáng buồn của thực trạng "trẻ em xâm hại trẻ em", những nữ sinh phải làm mẹ khi đang ở độ tuổi học sinh, bà Trần Thị Quế Chi càng nhấn mạnh vai trò quan trọng của giáo dục giới tính cho trẻ em, nhất là trong độ tuổi 3-15. Đặc biệt trong bối cảnh hiện nay, cả xã hội đều chung tay vào cuộc bảo vệ trẻ em và TP.HCM là đô thị lớn trong cả nước, nơi xảy ra nhiều vụ xâm hại trẻ em. Có tới 14 hành vi xâm hại trẻ em, trong đó xâm hại tình dục chỉ là một trong những hành vi báo động mà nhiều trẻ em của chúng ta đang là nạn nhân.Bà Quế Chi cho biết trong bối cảnh mới, xã hội hiện đại, nhiều lĩnh vực được chuyển đổi số thì giáo dục giới tính cũng cần ứng dụng những thành tựu của khoa học công nghệ để tiếp cận gần hơn với trẻ em - học sinh, những thế hệ trẻ đã rất thành thạo trong việc sử dụng các thiết bị số. "Các em có những thắc mắc thầm kín nhưng từ trước đến nay có thể chỉ dám hỏi Google hoặc bây giờ là ChatGPT nhưng không phải lúc nào cũng được cung cấp thông tin chính xác. Đồng thời, việc giáo dục giới tính này cần phải hướng tới cả đối tượng là giáo viên, phụ huynh của trẻ em - tức là cha, mẹ, ông, bà của trẻ. Từ các ứng dụng công nghệ trong việc giáo dục giới tính, người lớn được học hỏi cách giáo dục giới tính đúng cách, để có thể dạy con, để có thể trả lời cho con một cách đúng đắn, khoa học những câu hỏi như 'mẹ ơi con sinh ra từ đâu?', 'vì sao con được ba mẹ sinh ra?''', chuyên gia Trần Thị Quế Chi trao đổi.Viện IES hợp tác với Sở GD-ĐT TP.HCM từ tháng 11.2018 trong việc thực hiện thí điểm chương trình giáo dục giới tính ERA cho trẻ 3-5 tuổi. Tháng 3.2019, Sở GD-ĐT TP.HCM phối hợp cùng Viện IES triển khai chương trình học cho trẻ tại 4 trường mầm non được thí điểm.Tới nay, sau 5 năm triển khai đã có 15/21 quận huyện, TP.Thủ Đức trên địa bàn TP.HCM được tập huấn nội dung các hoạt động giáo dục giới tính ERA cho trẻ từ 3-5 tuổi - Kỹ năng phòng tránh xâm hại. Kinh phí tập huấn 100% tài trợ từ Viện IES. Đồng thời đến nay có 5/21 quận, huyện, TP.Thủ Đức triển khai bản quyền đưa vào lồng ghép trong chương trình giáo dục mầm non.GS-TS Hồ Đức Hùng, Viện trưởng Viện nghiên cứu khoa học giáo dục và đào tạo, cho biết trong những ngày đầu, đội ngũ xây dựng ứng dụng công nghệ trong giáo dục giới tính ERA phải đối mặt với không ít khó khăn, ví dụ như từ định kiến của xã hội đối với giáo dục giới tính, đến việc tìm kiếm cách tiếp cận phù hợp với văn hóa Việt Nam. "Nhiều người nói với chúng tôi đang vẽ đường cho hươu chạy, tôi nói thà là vẽ đường cho hươu chạy đúng đường còn hơn để các cháu lạc lối. Chúng tôi kiên trì thực hiện dự án này vì đau lòng trước thực trạng nhức nhối của xâm hại trẻ em. Nạn nhân bị xâm hại mất tự tin, không dám phơi bày vấn đề của mình vì nhiều người vẫn còn định kiến, đó cũng là kẽ hở để vấn đề này ngày càng nghiêm trọng hơn. Chúng tôi muốn giáo dục giới tính cho trẻ em, để trẻ em, giáo viên, phụ huynh được phòng ngừa xâm hại, một cách chủ động", GS-TS Hồ Đức Hùng nói.Cũng trong hội nghị hôm nay diễn ra lễ đón nhận các giải thưởng của ERA như kỷ lục Việt Nam, kỷ lục Người Việt toàn cầu: Đơn vị đầu tiên biên soạn và xuất bản bộ ấn phẩm song ngữ Anh - Việt gồm cẩm nang, truyện và sách tô màu chủ đề giáo dục giới tính, phòng tránh xâm hại dành cho trẻ từ 3-15 tuổi. Kỷ lục châu Á với nội dung đơn vị thực hiện dự án đa ngôn ngữ về chủ đề giáo dục giới tính, phòng tránh xâm hại, dành cho trẻ từ 3-15 tuổi với hệ thống sản phẩm, ứng dụng đa dạng nhất. Các ngôn ngữ thực hiện trên dự án gồm tiếng Việt, tiếng Anh, tiếng Lào, tiếng Campuchia, tiếng Trung Quốc.